İngilizce yardımcı fiiller

İngilizce yardımcı fiiller başka bir fiile yardımcı olan fiilerdir.

Peki bir fiil, neden başka bir fiile yardımcı olur?

Şöyle açıklayabiliriz;

- O fiilin gerçekleştirilme zamanının belirlenebilmesi için,
- O fiilin verdiği anlamı güçlendirmek için,
- Soru cümlesi kurmak için.

İngilizce yardımcı fiiller

Yardımcı fiillerin farklı görevler üstlenerek, diğer fiillere yardımcı olurlar. Yardımcı fiilleri "cümlenin zamanını belirleyenler" ve "cümlenin şekline etki edenler" olmak üzere ikiye ayırabiliriz.

1. Cümlenin zamanını belirleyen yardımcı fiiller

İngilizce bir cümleyi kurarken, o cümleyi hangi zaman diliminde kuracağımızı da belirlememiz gerekir. Eğer İngilizce zamanlar konusunu biliyorsanız, İngilizce'de 6 Simple, 6 Perfect olmak üzere toplamda 12 adet zaman dilimi olduğunu da biliyor ya da hatırlıyorsunuzdur.

İşte bu 12 adet zaman dilimlerinden bazılarında, cümle kurabilmek için yardımcı fiil kullanmamız gerekmektedir. Yani bazı zaman dilimlerinde sadece tek bir fiili (ki bu ana fiildir) kullanarak cümlemizi kurabiliyorken, bazı zaman dilimlerinde ise sadece ana fiil ile o cümleyi kuramayız.

Örneğin Simple Present Tense (Basit Geniş Zaman) diliminde bir cümle kurmak istediğimiz zaman herhangi bir yardımcı fiile ihtiyaç duymayız. "I read." (okurum.) şeklinde cümlemizi kurarız.

Ama eğer Simple Present Contunious Tense (Şimdiki Zaman) diliminde bir cümle kurmak istiyorsak, işte bunun için yardımcı fiil kullanmamız gerekir ve kurallar gereği, bu zaman diliminde cümle kurmak için belirlenmiş olan fiil "to be" fiilidir. 

"to be" fiili, şimdiki zaman diliminde bir cümle kurmaya çalıştığınız zaman yardıma koşar ve kurmaya çalıştığınız cümlede kullandığınız ana fiile yardımcı olur. Böylece şimdiki zaman diliminde cümleyi kurmuş oluruz.

Örneğin "to read" (okumak) fiilini kullanarak "okuyorum" şeklinde bir şimdiki zaman cümlesi kuracak olursak, bu cümlede kullanmamız gereken kelimeler aşağıdaki gibi olacaktır;

I < şahıs zamiri

to read (okumak) < ana fiil

to be < yardımcı fiil

-ing < şimdiki zaman eki

Bu kelimeleri doğru bir sıralamayla yerleştirelim;

Özne + yardımcı fiil + ana fiil + ing eki

I + am + read + ing

I am reading.

(okuyorum.)

Gördüğünüz gibi "to be" fiili sayesinde "şimdiki zaman" diliminde cümle kurmuş olduk. Bu arada "to be" fiilinin "am" şekline dönüştüğünü de fark etmişsinizdir. Bunun nedeni ise cümlenin öznesinin 1. tekil şahıs olmasından kaynaklıdır. Eğer cümlenin öznesi 2. tekil şahıs olsaydı, bu durumda "are" olacaktı.

Tıpkı "to be" fiilinin, Simple Present Tense (Şimdiki Zaman) cümlesi kurabilmemiz için bizlere yardımcı oluyor olması gibi; "to do," "will", "have" fiilleri de diğer farklı zaman dilimlerinde bizlere yardımcı olmaktadırlar.

"will" gelecek zaman cümlesi,

"have" perfect tense cümleleri,

"to do" geçmiş zaman cümleleri kurabilmemiz için bize yardım eder

Gördüğünüz gibi yardımcı fiiller aslında çok yardımsever fiiller. Bu fiilleri aslında sevmemiz gerekir çünkü bizlere İngilizce cümle kurarken çok yardımcı oluyorlar.

Hangi fiilin, hangi zaman diliminde bizlere yardımcı olduğunu öğrenmek için ise sadece birkaç tekrar yapmanız yeterli olacaktır. Zamanla zaten hepsine aşina olacaksınız. (zamanla derken aylar, yıllar boyu sürmez merak etmeyin sadece 1 ay gibi bir sürede tüm yardımcı fiillere hakim olabilirsiniz.)

Şimdi, cümle zamanını belirlemek konusunda bizlere yardımcı olan bu fiilleri kısaca tek tek tekrar ele almak istiyorum. Eğer siz tekrar okumak istemezseniz, sayfayı direkt taa aşağı doğru kaydırarak; "Cümlelerin şekline etki eden yardımcı fiiller" başlığına gidebilirsiniz.

to be

Şimdiki Zaman (Simple Present Cont. Tense) cümlesi kurabilmek için "to be" fiilini yardımcı fiil olarak kullanmamız gerekir.

I am listening music.

(Müzik dinliyorum.)

Yukarıda "şimdiki zaman" diliminde kurulmuş bir cümle var.

Bu cümlenin kurulabilmesi "to be" fiili ile mümkün olmuştur eğer "to be" fiili olmasaydı, şimdiki zaman cümlesi kuramazdık.

She is searching for you.

(O, seni arıyor.)

Gördüğünüz gibi "to be" yardımcı fiili, şahsa göre şekil değiştirmektedir. Ayrıca ana fiile "-ing" (-yor) süreklilik (şimdiki zaman) ekinin eklendiğini de göz önünde bulunduralım.

Geçmişte Süreklilik Bildiren Zaman (Simple Past Cont. Tense) diliminde cümle kurarken de yine "to be" fiili yardımcı fiil olarak kullanılır.

I was listening music.

(Müzik dinliyordum.)

Bu örnek cümlede "to be" fiili, yardımcı fiil olarak kullanılmıştır ve bu sayede cümlenin "Simple Past Cont. Tense" zaman diliminde kurulabilmesi sağlanmıştır.

"To be" fiili yine özneye göre şekil almıştır ancak bu defa aldığı şekil geçmiş zaman şeklidir. Eğer özne çoğul bir şahıs olsaydı was yerine were kullanılırdı.

They were dancing here.

(Onlar burada dans ediyorlardı.)

Yukarıdaki cümlede özne çoğul şahıs olduğundan; was yerine were kullanılmıştır.

Sonuç olarak;

To be fiilini "Şimdiki Zaman" ve "Geçmiş Zamanda Süreklilik" zaman diliminlerinde cümleler kurabilmemiz için "yardımcı fiil" olarak kullanırız.

To be fiili bu şekilde kullanıldığı zaman, sahip olduğu anlamını (olmak) yitirir ve anlamından bağımsız bir şekilde işlev görerek, sadece ilgili fiile yardımcı olmak ve o fiilin ilgili zaman dilimlerine göre çekimlenmesini sağlama görevini üstlenir.

To be aynı zamanda soru cümlesi kurmak için de kullanılır. Bunun için cümlenin en başında kullanılır.

Were they dancing here?

(Onlar burada dans ediyorlar mıydı?)

Is she searching for her book?

(O, kitabını mı artıyor?

Not : to be fiili yardımcı fiil olarak değil, ana fiil olarak kullanıldığında "olmak" anlamını verir. Yardımcı fiil olarak kullanıldığında esas anlamından sıyrılarak, "yardımcı olma" görevini üstlenir.

to do

To do fiili, Geçmiş Zaman (Simple Past Tense) cümlelerinin olumsuz olarak kurulabilmesi için ana fiile yardımcı olur.

I didn't want to see you.

(Seni görmek istemedim.)

Bu cümlede "to do" fiili, yardımcı fiil görevini üstlenmiş ve not olumsuzluk eki ile birleşerek "to want" (istemek) fiilinin geçmiş zamanda olumsuzluk bildirmesini sağlamıştır.

Hatırlarsanız "to be" fiilinin de geçmiş zaman diliminde kullanılarak, ilgili fiilin geçmiş zamanda olumsuzluk bildirmesini sağladığından bahsetmiştik.

Yani geçmiş zamanda hem to be hem de to do aslında aynı görevi üstlenirler.

Aralarındaki tek fark ise;

- "to be" yüklemi "isim, sıfat" türünden olan cümlelerde,

- "to do" yüklemi "fiil" türünden olan cümlelerde kullanılır.

I was not happy.

(Mutlu değildim.)

They didn't do anything to be happy.

(Onlar mutlu olmak için birşey yapmadı.)

will - shall

will ya da shall (ikisi de aynı ancak will daha çok kullanılıyor) bir fiilin gelecek zamanda gerçekleştirileceğini bildirmek için kurulan gelecek zaman cümlelerinde yardımcı fiil olarak görev alır.

They will fly.

(Onlar uçacak)

I shall be waiting for you.

(Seni bekliyor olacağım.)

Ne will ne de shall, her ikisi de özneye göre değişmez. Özne kaçıncı şahıs olursa olsun hep aynı kalır.

I will find.

(Bulacağım.)

You will find.

(Bulacaksın.)

They will find.

(Bulacaklar.)

will ya da shall, Türkçeye "-ecek, -acak" şeklinde çevrilebilir. Türkçedeki gelecek zaman ekinin tam karşılığıdır.

Tıpkı "to be" ve "to do" fiilleri gibi "to will" fiili de gerçek anlamı olan bir fiildir fakat  "to be" ve "to do" fiilleri gerçek anlamıyla "ana fiil" olarak birçok farklı cümle yapısında kullanılmasına rağmen "will" ya da "shall" fiili gerçek anlamında pek kullanılmaz. 

Bu nedenden dolayı bir yerde "will" ya da "shall" gördüğünüzde aklınıza direkt olacak "gelecek zaman (-ecek, -acak)" gelmesi hiç de yanlış olmayacaktır.

have

Perfect tenses (bitmiş - mükemmel zamanlar) için have kullanılır.

I have gone to school.

(Okula gittim.)

[Present Perfect]

I have been going to school.

(Okula gitmekteyim.)

[Present Perfect Continuous]

Past Perfect zaman diliminde "to be" (been), "have" yardımcı fiiline eşlik etmektedir.

I had gone to school.

(Okula gitmiştim.)

[Past Perfect]

I had been going to school.

(Okula gidiyordum.)

[Present Perfect Continuous]

Bu zaman diliminde "to be" (been) yardımcı olur.

I will have gone to school.

(Okula gitmiş olacağım.)

[Future Perfect]

Bu zaman diliminde "will" eşlik eder.

I will have been going to school.

(Okula gidiyor olacağım.)

[Future Perfect Continuous]

Bu zaman diliminde "will" ve "to be" eşlik eder.

2. Cümlenin şekline etki eden yardımcı fiiller (ki bu fiiller modal fiiller olarak bilinirler)

Modal fiiller diğer fiillere yardımcı olarak, onların verdikleri anlamı güçlendirmektedir.

Mesela bir ricada bulunmak istediğimiz zaman kullanacağımız fiilin de "rica" anlamını vermesi gerekir halbuki birinci grupta incelediğimiz yardımcı fiillerin görevi fiillerin belirli zaman dilimlerinde gerçekleştirilebilmesini sağlamaktı. 

Eğer bir fiilin verdiği anlamı güçlendirmek istiyorsak, ilk grupta ele aldığımız fiiller bizim işimize yaramaz ancak bu grupta ele alacağımız fiiller ise işimize yarayacak.

Mesela to listen (dinlemek) fiilinin yapılabilirliğini vurgulamak istiyorsam can kullanırım.

Buna göre;

Can I listen?

(Dinleyebilir miyim?)

She can listen music.

(O, müzik dinleyebilir.)

Gördüğünüz gibi "can" yardımcı fiilini kullanarak, fiilin yapılabilirliğini vurgulamış olduk.

Başlıca modal fiiller aşağıdaki gibidir;

may : -ebilmek
can : -ebilmek

May i help you?

(Size yardım edebilir miyim?)

Can i help you?

(Yardımcı olabilir miyim?)

 "May" kibarca kurulan rica cümlelerinde, "can" ricadan ziyade "-ebilirlik" vurgulanan cümlelerde kullanılır.

need : .... lazım .... gerek

You need to give me your phone number.

(Bana telefon numaranı vermen lazım.)

need, yukarıdaki örnek cümlede olduğu gibi, yardımcı fiil olarak kullanıldığında; yardımcı olduğu esas fiilin mastar halde (to ile) kullanımı gerekir.

I need to turn on my computer firstly.

(İlk olarak bilgisayarımı açmam gerekir.)

used : .... idik

We used to watch the stars together.

(Birlikte yıldızları izlerdik.)

used, tıpkı need gibi fiilin mastar hali ile kullanılır.

used, yardımcı fiil olarak, sadece geçmiş zamanlı cümlelerde kullanılır.

have to : ... zorunda...

I know

(Biliyorum.)

I have to know.

(Bilmek zorundayım.)

must : -meli, -malı

I know

(Biliyorum.)

I must know.

(Bilmeliydim.)

dare : ...e cesaret etmek

I admit my feelings.

(Hislerimi itiraf ederim.)

I dare to admit my feelings.

(Hislerimi itiraf etmeye cesaret ederim.)

I can't dare to admit my feelings to her.

(Hislerimi ona itiraf etmeye cesaret edemem.)

Sonuç olarak İngilizce yardımcı fiiller; cümlenin zamanını kurmak için kullanılanlar ve fiilin verdiği anlamı güçlendirenler olmak üzere iki ana grupta ele alınabilir.