İngilizce Cümle Kurmak | Cümle Nasıl Kurulur?

İngilizce cümle kurmak için nasıl bir yol izlemeniz gerekiyor. Bu konudan bahsedeceğim. 

İngilizce cümle kurmak için önce bazı terimleri, temel kavramları biliyor olmanız gerekir.

Sizlere bu terimleri ve kavramları olabildiğince açık ve basit bir şekilde anlatıp sonrasında cümle kurma işleminden bahsedeceğim.

İngilizce cümle kurmak için bilmeniz gereken temel kavramlar:

1. Kelime

En anlamlı ses parçasına kelime denir.

2. Kelime türleri

Kelimeler anlam ve işlevselliklerine göre türlere ayrılırlar.

a. fiil : hareket ya da oluş bildiren kelimeler fiildir. Bu kelimeler Türkçe'de -mek, -mak ile biterler, İngilizce ise "to" ön eki alırlar. (Örnek : to read "okumak")

b. isim : canlı ya da cansız, görünen ya da görünmeyen herhangi bir şeyi adlandıran bir kelime isim türünden bir kelimedir. Örnek: Maria, Ayşe, Fatma, dolap, hava, Türkiye, gaz, çay, nane...

c. sıfat : isim türünden kelimelerin temsil ettiği nesnelerin bir özelliğini ifade eden kelimelere sıfat denir. Bir kelimenin sıfat görevini üstlenebilmesi için isim türünden bir kelime ile birlikte kullanılması gerekir. Örnekler: "sarı ayakkabı"ifadesinde "sarı" kelimesi, ayakkabı kelimesinin ifade ettiği nesnenin bir özelliğini betimlediği için sıfattır.

d. edat : tek başına bir anlamı olmayan ancak isim türünden bir kelime ile birlikte kullanılarak cümlenin verdiği anlamı güçlendiren kelimelerdir.

e. bağlaç : iki kelime ya da cümleyi birbirine bağlayan kelimelere bağlaç denir.

3. Cümlenin öğeleri

Her bir kelime türü, cümle içerisinde bir görev üstlenir.

a. özne : cümledeki eylem ya da oluşu gerçekleştiren kişi ya da nesne.

b. yüklem : cümlede gerçekleştirilen eylem ya da meydana gelen oluştur.

c. zarf : eylemin gerçekleşme şeklini, zamanını, durumunu vs. açıklayan kelimelerdir.

4. Zamanlar

İngilizcede zamanlar past ve perfect olmak üzere iki ana gruba ayrılır.

Past grubunda 6, Perfect grubunda da 6 olmak üzere toplam 12 zaman vardır.

Zamanlar konusunu bilmezseniz, cümle kurmanız çok ama çok zordur.

Zaman konu anlatımı için buraya tıklayın.

1. Dilbilgisi Terimleri
2. Kelime ve kelime türleri nedir?
3. Cümle nedir?
5. Cümlenin öğeleri nedir?
6. İngilizce Zamanlar

Yukarıdaki konuların her birisini biliyor olmanız önemlidir çünkü bu konulardan birisinin eksik olması demek, sizin cümle kurmanızda bazı sorunlar yaşayacağınız anlamına gelir.

Mesela kelimenin ne olduğunu bilmeyen birisi, cümleyi oluşturamaz. Cümlenin ne olduğunu bilen birisi, cümlenin öğeleri nedir bilmezse yine cümle kuramaz.

Tüm bu konuları öğrenebilmesi için ise dilbilgisi nedir ve dilbilgisi kavramları nelerdir bunları bilmesi gerekir.

Tıpkı matematik konuları gibi, dilbilgisi konuları da birbirine bağlıdır ve bir konuyu bilmediğiniz zaman ya da eksik, yarım bildiğinizde diğer konularda da başarılı olamıyorsunuz.

Eğer amacınız cümle ezberleyip, sonra ezberlediğiniz cümleleri söylemek ise zaten yukarıda sıralandırdığım konu başlıklarına hiç takılmanıza gerek yok. Siz sadece cümleleri ezberleyin ama amacınız gerçekten İngilizce öğrenmek ise ve bunu yaparken İngilizce cümleleri hatasız bir şekilde kurmak istiyorsanız, o halde yukarıda sıralandırdığım 6 konu başlığının her birisini mutlaka anlamış olmanız gerekmektedir.

Bu konuları öğrendiğinizi varsayarak, İngilizce cümle kurma konusuna devam ediyorum.

İngilizce cümle kurmak

1. Adım : Cümlenin Öznesini Belirlemek

Her cümlenin bir öznesi vardır. Öznesi olmayan bir cümle düşünülemez.

Özneyi belirlerken aynı zamanda fiili de göz önünde bulundurmak gerekiyor. Çünkü cümledeki fiili gerçekleştiren kişi ya da şey, cümlenin öznesi olacaktır.

Mesela; Yapraklar sallanıyor. Cümlesinde “Yapraklar”,  “sallanmak” fiilini gerçekleştirdiği için öznedir.

Okula gidiyor olduğunuzu “okula gidiyorum” şeklinde söyleyecekseniz, bu durumda “gitmek” eylemini gerçekleştiren siz olduğunuz için cümlenin öznesi de siz olacaksınız.

Cümlenin öznesi isim ya da zamir türünden bir kelimedir.

Örneğin;

- Maria is going to school.
(Maria okula gidiyor.)

Yukarıdaki cümlede “to go” (gitmek) fiilini gerçekleştiren Maria olduğu için, cümlenin öznesi de Maria’dır.

Maria, isim türünden bir kelimedir.

- She is going to school.
(O okula gidiyor.)

Yukarıdaki cümlede ise Maria’nın adı yerine, o’nun adını tutan başka bir kelime kullandık. Bu türden kelimelere zamir denir.

Bu yüzden cümlenin öznesi ya zamir ya da isim türünden bir kelimedir.

2. Adım : Fiili belirlemek

Birkaç kelimenin bir araya getirilip, yan yana yazılmış olması; o kelime topluluğunun bir cümle oluşturduğu anlamına gelmez. Çünkü cümle dediğimiz şey, bir yargı bildirir ve bunu bildirebilmesi için bir araya getirilmiş her bir kelimenin bir görev üstlenmesi gerekir.

Fiil, kelime topluluğunun “cümle” olabilmesi için en önemli görevi üstlenen kelime türüdür. Çünkü kelime topluluğu edat, bağlaç, sıfat gibi diğer öğeler olmasa bile sadece fiil sayesinde bile cümleye dönüşebilir.

Fiil türünden kelimeler o kadar önemlidir ki, bazen tek başlarına bile cümle oluşturabilirler.

Mesela;

- to go
(gitmek)

Yukarıdaki kelime, herhangi bir yargı bildirmediği için cümle değildir.

- I go.
(Giderim.)

Yukarıda ise iki kelimeden oluşan bir cümle var. “I” kelimesi cümlenin öznesi, “go” kelimesi ise yüklemdir.

Sonuç olarak; İngilizce cümle kurmak için ihtiyacımız olan iki önemli öğe var; birincisi özne, ikincisi yüklemdir.

Özne; isim ya da zamir türünden bir kelimedir.
Yüklem; fiil türünden bir kelimenin çekimlenmiş halidir. Fiil türünden bir kelime, cümlenin öznesine ve fiilin yapılış zamanına göre çekimlendiği zaman “yüklem”e dönüşür.

Örneğin;

- “to drink”
(içmek)

Yukarıdaki ifade de fiil yalın haldedir. (Ek bilgi; yalın haldeki fiillere aynı zamanda mastar denilmektedir.)

Bu fiili 1. tekil şahsa ve şimdiki zamana göre çekimlersek;

- I am drinking.
(İçiyorum.)

Yukarıdaki cümlede üç adet kelime var.

Bu kelimeleri inceleyelim;

1. Kelime : “I” : Cümlenin öznesi - 1. tekil şahıs zamiri
2. Kelime : “am” : “to be” yardımcı fiilinin 1. tekil şahsa göre çekimlenmiş halidir. (Bu yardımcı fiilin kullanılmasının sebebi esas fiile yardımcı olmasıdır. Türkçe’de böyle bi durum olmadığı için net anlamanız zor olabilir.)
3. Kelime : “drinking” : “to drink” fiilinin “-ing” şimdiki zaman eki almış halidir.

Anlamamız gereken önemli bir ayrıntı şu ki; hangi zamanda cümle kuracağınıza göre fiil değişkenlik gösterebilir ya da göstermeyebilir.

Yukarıdaki örnek cümlede drink fiili, -ing eki alarak drinking şekline dönüştü. Çünkü İngilizce’de şimdiki zamanda bir cümle kurmak istiyorsanız, kurallar gereği fiile -ing ekini eklemeniz gerekiyor. Bununla birlikte to be yardımcı fiilini de kullanmanız gerekiyor.

Ama eğer drink fiili ile geniş zamanlı bir cümle kursaydık “I drink” şeklinde yazacaktık. Gördüğünüz gibi, fiil neredeyse hiç değişmedi.

Kısacası;

- İngilizce cümle kurmak için temel olarak özne ve fiile ihtiyacınız vardır.
- Fiil, özneye ve zamana göre değişebilmekte ve çeşitli ekler alabilmektedir. Bu yüzden bir fiil, farklı zamanlar için kullanıldığında nasıl değişiyor bunları bilmeniz gerekir. Bunun için de İngilizce’de Zamanlar konularını bilmelisiniz.

Ben size genel hatları ile 4 farklı zaman diliminden örnek yazmak istiyorum;

“to close” (kapatmak) fiilini dört farklı zaman diliminde yazalım;

Geniş zaman : I close. (kapatırım.)
Şimdiki : I am closing. (kapatıyorum.)
Geçmiş : I closed. (kapattım.)
Gelecek : I will close. (kapatacağım.)

Gördüğünüz gibi “to close” fiili, farklı zaman dilimleri için farklı ekler almış ve değişmiştir.

Eğer İngilizce cümle kurabilmek istiyorsanız, bir fiil hangi zaman diliminde hangi eki alır ya da nasıl kullanılır, bu ayrıntıları bilmeniz gerekir. Bunun için blogumdaki İngilizce Zamanlar konu anlatım yazılarıma bakabilirsiniz.

3. Adım : Cümlenin türünü belirlemek

İngilizce cümle kurmak için atacağınız üçüncü adım ise ne tür bir cümle kuracağınıza karar vermektir. Gündelik hayatta birçok farklı cümle tipi kullanırız. Bu farklı cümle tipleri temelde iki ana cümle tipi altında ifade edilir.

1. Olumlu cümleler
2. Olumsuz cümleler

Cümleler temel olarak ikiye ayrılır. Birinci grupta olumlu, ikinci grupta ise olumsuz cümleler vardır.

Aşağıdaki cümle türleri, yukarıdaki olumlu ya da olumsuz cümle türlerinin alt türleridir. Hem olumlu, hem de olumsuz olarak kurulabilirler.

- Düz
- Soru
- Emir
- Rica
- Açıklama
- Sebep-sonuç
- Diyalog
- Birleşik

Yukarıdaki cümle tipleri hem olumlu hem de olumsuz olarak kurulabilen cümlelerdir.

İngilizce cümle kurmak istediğinizde hangi cümle tipini kurmak istediğinize karar vermeniz önemlidir. Çünkü farklı cümle tipleri için cümle öğelerinin dizilişleri farklılık gösterebilmektedir.

Mesela bir soru cümlesi ile düz bir cümlenin öğe dizilişleri farklılık göstermektedir.

- Are you drinking?
(İçiyor musun?)

Gördüğünüz gibi yukarıdaki cümle olumlu soru cümlesidir ve bu cümlede ana fiil cümlenin en sonuna, yardımcı fiil ise cümlenin en başına gelmiştir.

- I am drinking.
(İçiyorum.)

Gördüğünüz gibi yukarıdaki olumlu düz cümlede ise şahıs zamiri cümlenin en başına ve yardımcı fiil ise hemen sonrasında gelmiştir.

Sonuç olarak İngilizce cümle kurmak için bilmeniz gereken en önemli şeylerden birisi cümle tipidir. Çünkü öğelerin dizilişleri tamamen cümle tipine göre belirlenmektedir.

Cümle öğelerinin dizilişleri ve cümleri tipleri konusuna başka bir konuda ayrıntılı bir şekilde değineceğim. Ayrıca İngilizce cümle kurma alıştırmaları da yakın zamanda blogumda olacaktır. Mutlaka göz atmanızı öneririm. Çünkü ne kadar sık alıştırma yaparsanız, İngilizce cümle kurma yetinizi de o kadar hızlı bir şekilde geliştirmiş olacaksınız.